فتو داینامیک تراپی و لیزر (Photodynamic therapy PDT) تحقیقات جدید در میکروبیولوژی و سایر رشته های مرتبط تمرکز خود را بر پیشرفت روش های نوین ضد باکتریال قرار دادهاند که موثرتر، سریع تر، غیر تهاجمی، غیر سمی بوده و ایجاد مقاومت دارویی ننمایند.
یکی از این روش ها فتودینامیک تراپی میباشد که در آن از یک ماده حساس به نور استفاده می شود. این ماده به طور انتخابی توسط باکتریها و سلولهای سرطانی جذب شده و به وسیله تابش نور ( لامپ LED یا لیزر) با طول موج مناسب فعال می گردد. طی این فرایند رادیکالهای آزاد تولید شده که برای میکرو ارگانیزمها کشنده است. سابقه درمان فتوداینامیک به تلاش های مصریان باستان در درمان ضایعات پوستی بوسیله مواد جاذب نور بر می گردد. درمان فتوداینامیک در سال ۱۹۰۴ به عنوان نوری که باعث غیرفعال کردن سلولها و میکرو ارگانیسم و ملکولها میشود، شناخته شد. از اواسط قرن گذشته خاصیت ضد میکروبی درمان فتودینامیک به دلیل کشف آنتی بیوتیک به فراموشی سپرده شد. در دهههای اخیر مقاومت آنتی بیوتیکی در حال افزایش است که باعث جهت گیری پروژههای تحقیقاتی به سمت توسعه استراتژیهای جدید ضد میکروبی شده است. به علت مقاومت باکتریهای پریودنتال به آنتی بیوتیک و غلظت ناکافی انواع داروها در مایع شیارلثه درمان فتودینامیک در پریودتیکس هم علاقه بیشتری را به خود مبذول داشت. همچنین این روش درمان در سرطانهای سر و گردن بسار ارزشمند است زیرا جراحی های وسیع در این ناحیه می تواتند باعث ایجاد مشکلات زیبایی و فانکشنال بسیاری می گردد.
درمان فتودینامیک در سال ۱۹۹۹ توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده(FDA) در درمان ضایعات پوستی پیش سرطانی در صورت و پوستسر تایید شد. این درمان در سالهای اخیر به عنوان یک روش غیرتهاجمی برای درمان بیماریهای مختلف باکتریایی، قارچی و ویروسی و همچنین سرطان ها معرفی شدهاست.
منبع نوری که برای تحریک ماده حساس به نور به کار می رود باید طول موجی در محدوده ۸۰۰-۶۳۰ نانو متر را تولید کند و ماده حساس به نور ایده آل ماده ای است که دارای حداکثر جذب در این ناحیه باشد. لیزر به دلیل تک رنگ و همچنین همدوس بودن منبع نور ایده آل برای فتوداینامیک تراپی می باشد. تک رنگ بودن به نور این توانایی را می دهد که پیک حداکثر جذب نور ماده حساس به نور با محدوده ای که نفوذ نور به بافت ماکزیمم است، یکسان شود و در نتیجه از افزایش حرارت بافت توسط طول موجهایی که در محدوده فعال کردن ماده حساس به نور نمی باشد جلو گیری می کند. همدوسی به نور این ویژگی را می دهد که به آسانی درون فیبرهای نوری متمرکز شود و بنابر این امکان مهیا می شود که نور به آسانی درون کانال ها، شیارها منتقل شود.