تبخال یا هرپس سیمپلکس(به انگلیسی: Herpes simplex) یک بیماری ویروسی است که توسط ویروسی به همین نام ایجاد میشود و موضع درگیر به صورت التهاب و مجموعهتاولهای ریز نمایان میشود. ویروس هرپس سیمپلکس عامل بیماری تبخال در صورت، آلات تناسلی هر دو جنس، مغز، چشم و گاهی حتی فلج بل نیز میگردد.
برای تبخال هنوز درمان قطعی وجود ندارد و اگر ویروس وارد بدن شود تا پایان عمر همراه شخص خواهد ماند و در هنگام ضعف دفاعی بدن بروز مینماید. اگرچه در برخی بیماران و پس از چندین سال عود بیماری، به ناگهان تظاهر مجدد تبخال از بین میرود اما همچنان ناقل ویروس به دیگران خواهند بود.
تبخال کاملاً با ” آفت” – که بعضى افراد آن را با تبخال اشتباه میکنند – متفاوت است. آفت ها معمولاً مسرى نیستند و زخم هایى هستند که بر روى بافتهاى نرم درون دهان به وجود مى آیند، جایى که تبخال نمىزند.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه هاى تبخال این موارد هستند:
تاول هاى کوچک و دردناک پُر از مایع که روى منطقه برجسته، قرمز و دردناک پوستتان قرار دارند.
درد یا مورمور شدن که اغلب یکى دو روز پیش از ظهور تاولها احساس می شود.
معمولاً ۷ تا ۱۰ روز طول مىکشد تا تبخال برطرف شود. تبخال معمولاً روى لبها ظاهر مى شود. اما گاهى روى سوراخ هاى بینى، چانه یا انگشتان دست هم دیده مىشود. گرچه غیر معمول است، اما ممکن است تبخال در داخل دهان هم بروز کند(اما تنها بر روى لثه ها یا کام سخت که در سقف قرار دارد).
اگر زخمى روى بافت هاى نرم درون دهانتان ظاهر شود ممکن است آفت باشد، ولى مطمئناً تبخال نیست.
علائم تبخال ممکن است حداکثر تا ۲۰ روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر نشود و معمولاً ۷ تا ۱۰ روز طول مىکشد. تاول ها شکل مىگیرند، مىترکند و ترشح مىکنند. سپس کبره زردرنگى تشکیل مى شود و نهایتاً با ریختن آن، پوست صورتى رنگى در زیر ظاهر مىشود و تبخال بدون گذاشتن جا بهبود مى یابد.
علل و عوامل خطرساز
گونه هاى معینى از ویروس هرپس باعث تبخال مىشود.
ویروس “هرپس سیمپلکس نوع ” (HSV1) معمولاً در صورت، تبخال ایجاد مىکند. ویروس “هرپس سیمپلکس نوع ” (HSV2) مسئول ایجاد تبخال هاى تناسلى است. با این حال هر دو نوع ویروس مى توانند هم در ناحیه صورت و هم در دستگاه تناسلى تبخال ایجاد کنند.
زمانی تبخال به شما سرایت مىکند که با شخصى که داراى ضایعه فعال است تماس بگیرید. استفاده مشترک از ظروف غذا، تیغ و حوله مى تواند باعث سرایت عفونت شود.
هنگامى که یک بار به تبخال مبتلا مىشوید، ویروس در سلولهاى عصبى پوستتان نهفته باقى مىماند و ممکن است دوباره به صورت عفونتى فعال در همان محل اول یا نزدیک به آن ظاهر شود. در این صورت ممکن است در محل قبلى، احساس خارش یا برآمدگى کنید.